Als je kind een dyslexieonderzoek krijgt, vraag je je vast af wat er gebeurt als je kind inderdaad dyslexie heeft. Komt je kind dan in aanmerking voor een vergoede dyslexiebehandeling? En wat komt er allemaal kijken bij een behandeling van dyslexie?
We hebben deze blog geschreven om ouders een beeld te geven wat een vergoede dyslexiebehandeling inhoudt. Eerst lees je handige informatie in een algemeen stuk. Daarna volgt er een kort interview met een behandelinstituut dat (door heel Nederland) vergoede dyslexiebehandeling aanbiedt: RID.
Lees ook vooral door naar het eind van de blog: daar vind je nog een aantal superleuke extra tips voor ouders van kinderen met leesproblemen of dyslexie!
Ter info: de procedures en richtlijnen m.b.t. het behandelen van dyslexie kunnen in de loop van de tijd veranderen. Deze blog is voor het laatst bijgewerkt in december 2022.
Ook goed om te weten: deze blog bevat algemene informatie over de behandeling van dyslexie. Per praktijk/behandelinstituut kan dit uiteraard wisselen of anders georganiseerd zijn.
Wat is een dyslexiebehandeling?
Allereerst is het goed om te weten dat deze blog alleen gaat over de vergoede dyslexiebehandeling voor kinderen op de basisschool. Met vergoede dyslexiebehandeling bedoelen we de behandeling die vergoed wordt vanuit de gemeente en waar ouders dus niet aan hoeven bij te dragen in de kosten.
Wanneer komt je kind in aanmerking voor een vergoede behandeling van dyslexie?
De vergoede dyslexiebehandeling is bedoeld voor kinderen op de basisschool van 7 t/m 12 jaar met de behandelindicatie ‘Ernstige Dyslexie’. Er zijn meerdere eisen waar aan moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor de vergoede dyslexiebehandeling.
Eerst moet je kind in aanmerking komen voor een vergoed dyslexieonderzoek. Eén van de eisen hiervoor is dat je kind 3x achter elkaar een E-score heeft gehaald op de DMT (een woordleestoets) én dat je kind in die periode extra begeleiding op school heeft gekregen voor technisch lezen. Een E-score geeft aan dat je kind bij de 10% laagst scorende leerlingen hoort.
Er moet dus sprake zijn van een ernstige achterstand (3x een E-score) en hardnekkigheid van de achterstand (de extra hulp heeft onvoldoende effect). Voor alle voorwaarden voor een vergoed onderzoek kijk je op deze website.
Als uit het onderzoek komt dat je kind een behandelindicatie Ernstige Dyslexie (ED) krijgt, dan kan je kind starten met de vergoede dyslexiebehandeling. Een ‘behandelindicatie Ernstige Dyslexie’ betekent dat je kind dyslexie heeft én een behandelindicatie krijgt voor de vergoede dyslexiebehandeling.
Het kan ook zijn dat uit het onderzoek blijkt dat je kind wel dyslexie heeft, maar niet in aanmerking komt voor de vergoede dyslexiebehandeling (geen behandelindicatie Ernstige Dyslexie). Dit kan gebeuren als de scores van je kind wel laag genoeg zijn om dyslexie vast te stellen, maar niet laag genoeg om de behandelindicatie voor vergoede dyslexiebehandeling te krijgen.
Het kan natuurlijk ook zijn dat er uit het onderzoek komt dat je kind geen dyslexie heeft, maar lichtere leesproblemen. In dat geval komt je kind ook niet in aanmerking voor de vergoede behandeling van dyslexie.
Voor de geïnteresseerden: er zijn nog meer onderzoeksuitkomsten van het dyslexieonderzoek mogelijk. Zie hiervoor pagina 25 (en verder) van het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling.
Als je kind niet in aanmerking komt voor de vergoede dyslexiebehandeling dan is het heel belangrijk om met de school te overleggen welke extra hulp er dan geboden kan worden aan je kind. Misschien kan er een ondersteuningsarrangement worden aangevraagd door school.
Je kan er als ouder ook voor kiezen om de dyslexiebehandeling zelf te bekostigen, maar dan moet je daar wel de financiële mogelijkheid voor hebben (het is helaas niet goedkoop). Overleg ook dan zeker met school, soms kunnen ze een deel bijdragen.
Er kan verder gedacht worden aan het inzetten van andere hulp, zoals remedial teaching voor technisch lezen en/of spelling.
Voor een vergoede dyslexiebehandeling moet je kind dus eerst in aanmerking komen voor een vergoed dyslexieonderzoek en vervolgens moet uit het onderzoek blijken dat er sprake is van een behandelindicatie Ernstige Dyslexie.
Er kunnen altijd uitzonderingen of bijzondere situaties zijn waardoor bovenstaande mogelijk niet van toepassing is. Heb je vragen over of je kind in aanmerking komt voor vergoede dyslexiebehandeling? Stel ze dan altijd aan het behandelinstituut zodat je weet wat voor jouw kind mogelijk is.
Wil je hier meer over weten? Alle regels over wel/niet in aanmerking komen voor vergoede dyslexiebehandeling en/of dyslexieonderzoek zijn te vinden op de website van Dyslexie Centraal.
Hoe ziet een dyslexiebehandeling eruit?
Een dyslexiebehandeling bestaat uit verschillende onderdelen. Er wordt onder andere gewerkt aan de klank-tekenkoppeling, technisch lezen en spelling.
Je kind heeft een vaste dyslexiebehandelaar die wekelijks met je kind werkt. De dyslexiebehandelaar kijkt waar jouw kind moeite mee heeft en stelt een behandelplan op. Het doel is het verhogen van het lees- en spellingniveau van je kind.
Er zijn verschillende aanbieders van vergoede dyslexiebehandeling in Nederland (zowel grote instituten als kleinere praktijken). De behandelmethode kan dus verschillen per aanbieder. Veel instituten gebruiken een (grotendeels) digitale behandelmethode. Voorbeelden van behandelmethodes zijn: CODE, Letterlicht en Skribbel. Handig om een indruk te krijgen!
Behalve aan lezen en spelling wordt er ook gewerkt aan mogelijke bijkomende problemen van je kind, zoals zelfvertrouwen, motivatie, leesplezier, faalangst of aandacht.
Daarnaast wordt er aandacht besteed aan psycho-educatie: je kind leert wat dyslexie is en hoe hij ermee om kan gaan.
Er wordt een individueel plan opgesteld voor je kind, waarbij aandacht is voor waar jouw kind moeite mee heeft (zowel wat betreft lezen en spelling als bijkomende klachten).
Je kind leert bij de dyslexiebehandeling dus niet alleen beter lezen en spellen. Ook aan o.a. zelfvertrouwen, succeservaringen opdoen (op het gebied van lezen en spelling) en omgaan met dyslexie wordt gewerkt. Heel erg fijn!
Thuis oefenen voor de behandeling
Bij een dyslexiebehandeling wordt er ook thuis geoefend. Je kind moet veel en intensief oefenen om vooruitgang te behalen met lezen en spelling.
Elke week krijgt je kind daarom huiswerk van de dyslexiebehandelaar mee. De ouder begeleidt en ondersteunt het kind bij het huiswerk (of een andere vaste oefenpartner als dit niet mogelijk is).
De inhoud van dit huiswerk verschilt per instituut. Het kan een online oefenprogramma zijn of bijvoorbeeld een combinatie van online en papier. Dit is ook afhankelijk van de behandelmethode die het instituut gebruikt.
Het is heel belangrijk om je kind op een positieve manier te ondersteunen tijdens de dyslexiebehandeling. Aan de dyslexiebehandelaar kan je gerust tips vragen hoe je je kind het beste kan helpen. Als je kind bijvoorbeeld lastig aan het oefenen te krijgen is thuis, dan is het goed om dit met de dyslexiebehandelaar te bespreken en samen naar oplossingen te zoeken die bij jullie (mogelijkheden) passen.
Waar vindt de dyslexiebehandeling plaats?
Je kind krijgt (meestal) 1 keer per week een behandelsessie van ongeveer 45 tot 55 minuten (wisselt per instituut). De dyslexiebehandeling mag gewoon onder schooltijd plaatsvinden, maar kan ook buiten schooltijd.
Waar krijgt je kind wekelijks de dyslexiebehandeling? De behandellocatie wisselt per instituut. Soms kan de dyslexiebehandeling op de eigen school van je kind plaatsvinden. Anders is het vaak op een school/behandellocatie in de buurt. In sommige gevallen moet er verder gereisd worden. Het kan ook zijn dat de dyslexiebehandeling op het instituut zelf wordt gegeven.
Dit is een handig punt om na te vragen en te vergelijken als je een aanbieder kiest. Aan elke locatie kunnen voor- en nadelen zitten, afhankelijk van jullie wensen. Misschien heb je zelf een voorkeur wat je fijner vindt. En het hangt er natuurlijk ook vanaf wat de mogelijkheden zijn in jouw regio.
Hoe lang duurt een dyslexiebehandeling?
De lengte van een dyslexiebehandeling kan uiteraard wisselen per kind. Meestal duurt de behandeling 1 jaar tot 1,5 jaar. De mate van dyslexie kan bijvoorbeeld van invloed zijn op de duur van de behandeling. Ook andere factoren kunnen van invloed zijn (bijvoorbeeld: mogelijkheden om het huiswerk wekelijks te maken, eventuele bijkomende problemen, etc.).
Meestal bestaat een dyslexiebehandeling uit meerdere periodes van een paar maanden. Na elke periode worden er toetsen afgenomen om te kijken hoe de vooruitgang is met technisch lezen en spelling. De toetsresultaten worden met de ouders (en soms ook de school erbij) besproken.
Aan de hand van de behaalde resultaten kan de dyslexiebehandelaar weer een volgend handelingsplan opstellen voor de nieuwe periode.
Aan het eind van een dyslexiebehandeling volgt er een eindtoetsmoment en een eindgesprek met de dyslexiebehandelaar om de resultaten en adviezen te bespreken. Ook krijg je een eindverslag (met daarin de toetsresultaten en adviezen) van de dyslexiebehandelaar.
Het is zeer nuttig als de intern begeleider van de school van je kind ook bij het eindgesprek aanwezig is. Er kan dan besproken worden hoe je kind na afloop van de dyslexiebehandeling verder geholpen kan worden op school en of er eventueel hulpmiddelen kunnen worden ingezet.
Vaak is na de dyslexiebehandeling nog extra hulp voor technisch lezen en/of spelling op school nodig.
Na afloop van de dyslexiebehandeling is er soms vanuit het behandelinstituut een nazorgprogramma, waarin je kind (zelfstandig) kan blijven oefenen met wat hij in de behandeling geleerd heeft.
Welke aanbieders van vergoede dyslexiebehandeling zijn er?
Er zijn veel instituten die een vergoede dyslexiebehandeling aanbieden, afhankelijk van de regio waar je woont. Er zijn zowel grote instituten als kleinere praktijken die vergoede behandeling van dyslexie aanbieden.
Vaak is op/via de website van de gemeente een overzicht met gecontracteerde aanbieders voor dyslexiezorg te vinden. Anders kan je bij de gemeente navragen met welke aanbieders voor vergoede dyslexiezorg ze samenwerken.
Grote aanbieders die op veel plekken in Nederland kinderen met dyslexie behandelen zijn bijvoorbeeld:
- RID
- 1801
- Leestalent
- ZIEN in de klas
Op de website van het NKD kan je ook per plaats zoeken naar praktijken voor vergoede dyslexiebehandeling, maar dit overzicht is niet altijd volledig.
Als ouder mag je zelf een aanbieder van vergoede dyslexiezorg (dyslexieonderzoek en/of behandeling) kiezen (mits de gemeente er een contract mee heeft).
Het is belangrijk en nuttig om met de intern begeleider van school te overleggen welke aanbieder je kiest. De intern begeleider heeft vaak al ervaringen met de aanbieders in de buurt en zij/hij verzorgt ook een groot deel van de aanmelding voor het dyslexieonderzoek.
Besef wel dat de uiteindelijke keuze (uiteraard) bij jou als ouder ligt. Jij mag kiezen welke aanbieder jullie nemen. Kijk vooral naar wat bij jullie past!
Ook handig om te weten: je hoeft niet per se dezelfde aanbieder voor het onderzoek als voor de behandeling van dyslexie te kiezen.
Waar kan je op letten als je een aanbieder kiest voor het behandelen van dyslexie van je kind (vergoede zorg)?
Hieronder staan een paar handige punten die je kan gebruiken bij je keuze voor een behandelinstituut.
De meeste punten kan je op de website van de aanbieder vinden. Als het er niet op vermeld staat, kan je dit bij de aanbieder navragen. Uiteraard moet de aanbieder een contract voor vergoede dyslexiezorg hebben met jouw gemeente om deze te kunnen kiezen.
Je kan bijvoorbeeld letten op:
- De wachttijd tot het dyslexieonderzoek;
- De wachttijd tot de dyslexiebehandeling (na het onderzoek);
- De behandelmethode: een beschrijving hiervan vind je vaak op de website van het behandelinstituut;
- Het is altijd belangrijk om te kijken of je er een goed gevoel bij hebt: past deze aanbieder bij jou/jullie en bij je kind?;
- De mogelijkheden voor de behandellocatie (bijvoorbeeld op een school of op het instituut) en wat jouw wensen daarin zijn;
- De rol van de ouder bij de dyslexiebehandeling (wat wordt er van ouders verwacht?);
- Reviews of een beoordelingscijfer van andere ouders;
- Hoe er samengewerkt wordt met de school van je kind (als je daar toestemming voor geeft);
- Het is belangrijk dat het behandelinstituut het keurmerk heeft van het NKD (Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie);
- Als je er dieper op in wil gaan: is het voor jouw kind extra belangrijk dat er gewerkt wordt aan bijvoorbeeld motivatie, zelfvertrouwen, acceptatie van dyslexie of leesplezier?
Of wil je bijvoorbeeld weten of er tijdens de dyslexiebehandeling (naast een online oefenprogramma) ook gelezen wordt in leesboeken en aandacht wordt besteed aan het kiezen van een leuk, passend boek?
Dan zou je kunnen navragen hoe er aan dit specifieke punt gewerkt wordt binnen de dyslexiebehandeling. Dit zou je dan kunnen vergelijken met andere behandelinstituten en kijken wat je denkt dat bij jouw kind het beste past.
Interview met een aanbieder van vergoede behandeling van dyslexie: RID
RID biedt op veel locaties in Nederland vergoede dyslexiebehandeling aan. Speciaal voor deze blog hebben we een kort interview met RID gehouden. Zo krijg je een nog beter beeld van hoe een dyslexiebehandeling (bij RID) er uit kan zien en wat er bij komt kijken.
Dyslexiebehandeling van RID
1. Kan je een korte omschrijving van de behandelmethode geven?
RID: ‘Onze behandeling is in lijn met de meest actuele wetenschappelijke inzichten en bevat alle technieken waarvan bewezen is dat ze werken. Dit is wat we doen:
- Intensief trainen van letter-klankkoppelingen met KlankKr8, onze serious game die het resultaat is van 10 jaar wetenschappelijk onderzoek;
- Trainen van het inzicht in de klankstructuur van taal en het inzicht in en toepassen van taalregels tijdens het technisch lezen en spellen met ons behandelprogramma CODE;
- Specialistische leestraining met behulp van flitslezen van woorden en zinnen en het Reading Acceleration Program;
- Psycho-educatie en waar nodig aanvullende modules gericht op het functioneren en het welzijn van het kind (zoals verhogen zelfbeeld of angstreductie). Hiervoor wordt o.a. de app GroeiKr8 ingezet.
Het kind doorloopt het traject in een vaste volgorde en met een passend tempo. Thuis (en eventueel op school) werkt het kind met een oefenpartner (bijv. ouder) met het online oefenprogramma van CODE.
Het kind werkt in CODE samen met oefenmaatje Riddel. Riddel leidt het kind door de verschillende behandelmodules en neemt het mee op wereldreis in het oefenprogramma voor thuis.
Later in het behandeltraject werken we ook met de Digitale Dyslexiebehandelaar. Deze slimme software zet wekelijks automatisch passende oefenstof en instructies voor het kind klaar. Zo kan het kind zolang als nodig is door blijven oefenen.’
2. Hoe werken jullie aan de motivatie en het leesplezier tijdens de dyslexiebehandeling?
RID: ‘Het belangrijkste uitgangspunt is dat onze materialen zo effectief mogelijk zijn. We zetten echter ook alles-op-alles om te werken met aansprekende materialen, zodat kinderen er ook echt mee willen (blijven) werken. Zo neemt Riddel de kinderen mee door CODE en kinderen ervaren onze serious game KlankKr8, door het toepassen van een bewezen spelconcept, meer als game dan als leertool.
Ouders krijgen van de behandelaar informatie over hoe zij hun kind goed kunnen begeleiden en krijgen specifieke tips voor leesmotivatie.’
3. Wat is de rol van de ouder bij de dyslexiebehandeling?
RID: ‘Tijdens de laatste 5 minuten van de behandelsessie krijgen ouders terugkoppeling en uitleg over het huiswerk. Thuis werkt het kind dagelijks met het online oefenprogramma van CODE. Voor een zo goed mogelijk resultaat oefent het kind minstens 5 keer per week 20 minuten. De oefeningen zijn afgestemd op het niveau van het kind.’
4. Hoe wordt er tijdens het behandeltraject aan psycho-educatie (uitleg over dyslexie, acceptatie en mee leren omgaan) gewerkt?
RID: ‘In de behandeling wordt op verschillende manieren gewerkt aan psycho-educatie. Vanaf 2023 wordt hiervoor ook de nieuwe GroeiKr8-app ingezet. Hierin krijgen kinderen uitleg over dyslexie en over hun eigen ‘GroeiKr8’.’
5. Waar kan de dyslexiebehandeling plaatsvinden (op de eigen school van het kind of een andere locatie)?
RID: ‘Het kind wordt in de wekelijkse behandelsessies (45 minuten) begeleid door een vaste RID-behandelaar. Wij bieden onze behandeling zowel op afstand (online) aan als op locatie (RID heeft meer dan 300 locaties in heel Nederland).
Als je kiest voor behandeling op afstand, dan werken het kind en de behandelaar in dezelfde digitale leeromgeving, terwijl ze in contact staan met een beeldverbinding. RID heeft onderzoek gedaan naar het effect van een digitale behandeling in vergelijking met behandeling op locatie. De resultaten in de onderzoeksperiode waren hetzelfde als bij behandeling op locatie. Het zijn dus twee effectieve behandelmogelijkheden om uit te kiezen.’
We bedanken RID hartelijk voor dit interview!
Meer informatie over dyslexie en behandeling
In deze blog heb je informatie over de vergoede dyslexiebehandeling gelezen. Heb je behoefte aan meer info? Op de website van Dyslexie Centraal is veel handige informatie te vinden voor ouders van kinderen met dyslexie, zie de ouderpagina.
Als jouw kind binnenkort gaat starten met een behandeling voor dyslexie, dan wensen we jullie heel veel succes!
Leesplezier
Zou je graag willen dat je kind meer leesplezier krijgt en meer oefent met lezen thuis? In onze online training ‘Meer leesplezier voor je kind’ vind je superleuke tips voor ouders!
Andere leuke tips voor ouders van kinderen met dyslexie
- Zoek je een typecursus dyslexie voor je kind? Lees dan vooral deze blog!
- Wil je dat je kind op een superleuke manier kan oefenen met lezen? Met de online leesgame ‘De Zevensprong’ wordt lezen oefenen weer leuk!
- Hier vind je een lijstje met beroemde mensen met dyslexie!
- Is dyslexie erfelijk? In onze kennisbank lees je er meer over!
- Lees over leuke boeken voor kinderen met een leesachterstand in de volgende blogs: AVI stripboeken, samenleesboeken, moppenboek, Makkelijk & Leuk serie, graphic novels, Geronimo Stilton boeken.
Auteurs blog: Jolien en Ilonka van Dullemen, MSc
Eigenaressen Hello Star!, praktijk voor RT (technisch lezen, spelling en dyslexie).
Opleidingen: masteropleiding Child and Adolescent Psychology, Universiteit Leiden en ONL Dyslexiebehandelaar.
Praktijk Hello Star! voert momenteel geen vergoede dyslexiebehandeling uit; dit hebben wij wel lange tijd gedaan.